بررسی تطبیقی فضاهای عمومی و فضاهای عمومی ویژه زنان در میزان پاسخگویی به نیازهای بانوان؛ نمونه موردی: پارک آب و آتش و بوستان بهشت مادران تهران

فضاهای عمومی مهمترین وسیله در جهت تقویت جامعه¬ی مدنی به عنوان عرصه¬ی مشارکت تمامی گروه¬ها اعم از زنان و مردان،هستند و زنان نیز به عنوان نیمی از استفاده¬کنندگان فضاهای عمومی همانند مردان بایستی بتوانند به راحتی از فضاهای شهری استفاده کرده و درآن احساس آرامش داشته¬ باشند. باتوجه به اینکه الگوهای رفتاری زنان و مردان و درک آن¬ها از محیط متفاوت است، نیازها و انتظارات متفاوتی نیز از فضای عمومی دارند، عدم توجه به این تفاوت¬ها موجب کمرنگ¬تر شدن حضور زنان در فضاهای شهری می¬شود. ایجاد فضاهای ویژه¬ی بانوان(با تاکید بر بوستان زنان)در سطح کلانشهر تهران و برخی از شهرهای بزرگ یکی از رویکردهای جدید برای تامین رضایت و امنیت بیشتر زنان در فضاهای شهری است که با توسل به جداسازی زنان و مردان در فضاهای عمومی و ایجاد تسهیلات و خدمات اختصاصی سعی در رفع نیازهای زنان و کاهش محدودیت-های آنان دارد. ازآنجا که ایجاد فضاهای ویژه¬ی زنان هزینه¬ی اجتماعی و اقتصادی بسیاری درپی دارد، بررسی این فضاها در میزان پاسخگویی به نیازهای زنان ضروری به نظر می¬رسد. هدف از نوشتار پیش¬رو سنجش میزان پاسخگویی فضاهای عمومی ویژه¬ی زنان به نیازهای آنان و ارزیابی این فضاها در مقایسه با دیگرفضاهای عمومی می¬باشد. جهت نیل به این هدف پس از مطالعه¬ی مفاهیم فضای عمومی موفق، نیازها و محدودیت¬های زنان در فضای عمومی، معیارهای فضای عمومی موفق در سازگاری با نیازهای زنان در ابعاد مختلف تدوین شده است. برای سنجش این معیارها یک فضای عمومی ویژه بانوان(بوستان بهشت مادران) و یک فضای عمومی همه¬شمول (پارک آب¬و¬آتش) مورد بررسی قرار گرفته¬اند. بدین منظور از تحلیل کیفی (تحلیل محتوا) و کمی(آمارتوصیفی با استفاده از نرم¬افزار spss و excel) بهره گرفته-شده¬است. نتایج پژوهش حاکی از آنست که علی¬رغم اهداف اعلام شده از ایجاد این فضاها و نیز نقش منطقه¬ای بوستان بهشت مادران، این بوستان در مقیاس محلی عمل کرده و به فضایی کارکردی جهت فعالیت¬های ورزش و سلامت زنان با آزادی در پوشش تقلیل یافته است.